Vikipedia

Etimolojik açıdan pandemi; “pan” ve “demos” kelimelerinin birleşimidir. Pan, Antik Yunan’da “tüm” demektir ve demos da “insanlar” anlamına gelir. Tüm insanlara etki eden hastalıklar işaret edilmektedir. Nüfusun önceden maruz kalmadığı bir hastalığın ortaya çıkması, hastalık nedeni durumun tehlikeli bir soruna neden olması, insanlar arasında hastalığın devamlı yayılması Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi koşulları olarak kabul edilmektedir.

Bir hastalığın çok sayıda ölüme neden olması tek başına pandemi olduğunu göstermez. Kanser de çok sayıda ölüme neden olan hastalıklardan biridir fakat bulaşıcı olmadığı için pandemi değildir. Bunun dışında HIV/AIDS, COVID-19 devam eden pandemilerdir. Dünya Sağlık Örgütü, 11 Mart 2020’de COVİD-19’u pandemi olarak açıklamıştır.

Salgın hastalıklara ve daha kötüsü pandemiye neden olan enfeksiyonlar birçok yolla bulaşabilmektedir:
• Fiziksel temasa bağlı olarak hastalık insandan insana geçebilir.
• Toz parçacıklarına asılı kalan mikroorganizmalar geniş alanlara yayılır ve solunduğu zaman vücuda girer.
• Öksürme, hapşırma vs. durumlarına bağlı doğrudan temas hallerinde enfeksiyon bulaşabilir.
• Enfeksiyon olan kişinin bir yere dokunması ve bu yere başka bir kişinin bulaşmasıyla geçer.
• Açıkta satılan yemekler gibi ara kaynaklarla bulaşabilir.
• Sivri sinek, pire, kene gibi ara taşıyıcı canlıyla bulaşabilir.

Pandemik hastalık COVID 19, vücuda temas ettiğinde temizlenmezse, burun akıntısı, elin yüze, göze götürülmesi yolu ile bulaşabilmektedir. Salgının küresel düzeyde olduğu zamanlarda gereken önlemlerin tamamı alınmalıdır.

Salgın hastalıklara karşı önlem almak hayati bir konudur. Ölümcül sonuçlara varan durumları engellemek için daha fazla duyarlı olunması gerekmektedir.
• 30 saniye el temizliği yapılmalıdır. Bol sabunla tırnaklarla beraber bileklere kadar yoğun hijyen sağlanmalıdır. Bu yıkama sık sık tekrar edilmelidir. El yıkamak için gereken malzeme yoksa alkol bazlı bir temizleyici kullanılmalıdır.
• Doğrudan temastan kaçınmak gerekir. Virüs, dışarıda sandığınızdan çok daha geniş bir alanda var olabilir. Bu nedenle diğer insanlara doğrudan temas etmeyin.
• Virüs hassasiyeti olan maske kullanın. Maskelerin hepsi virüsü engellemez. Özellikle ameliyathanelerdeki virüs koruma amacıyla kullanılan çeşitlerden temin edin. Eldiven kullanırken sık sık değiştirin ve başka yerlere temas ettiğiniz eldiveni yüzünüze sürmeyin.
• Bağışıklığınızı güçlendiren şekilde beslenin. Virüs vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi bununla mücadele edemezse ilerleyecektir.
• Sebze ve meyveleri uzun süre yıkayarak tüketin. Mümkünse sirkeli suda bekleterek kullanın.
• Mendillerinizi tek kullanımlık alın ve aynı mendili yeniden kullanmadan çöpe atın.
• Öksürme, hapşırma durumunda mendille ağzınızı kapatarak bunu yapın. Elinizde o an mendil yoksa bile kolunuzla kendinizi kapatın.
• Kalabalık alanlardan uzak durmaya çalışın. Zorunlu olmadıkça dışarı çıkmayın.
• Çevrenizdeki yaşlı ve çocuklar için daha fazla hassasiyet gösterin.
• Bir şey olmayacak gibi davranmayın. Bunu düşünerek rahat davranan insanları düzgün bir şekilde bilinçlendirin.
• Nefes aldığınız alan uzun süre kapalı olmamalıdır. Hava akışı için düzenli olarak pencere açarak içeriyi havalandırın. Virüs, kapalı alanlarda daha hızlı çoğalır ve bulaşır.
• Yeterli miktarda uyku uyuyun. Direncinizi yüksek tutmak için bu son derece önemlidir.

Kaynakça:
https://www.sozcu.com.tr/2020/saglik/pandemi-nedir-pandemi-ilan-edilen-hastaliklar-hangileri-5683348/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pandemi
https://www.mentalup.net/blog/salgin-hastaliklardan-korunma-yontemleri-korona
https://www.seyahatsagligi.gov.tr/SeyahatOnerileri/EnfeksiyonHastaliklari